تزریق پلاستیک (Injection Molding) یا قالبگیری تزریقی، یک فرآیند تولید انبوه ویژه محصولات پلاستیکی است که در آن برای تولید قطعه یا محصول مورد نظر، ابتدا پلاستیک در حالت مذاب یا خمیری، به درون قالبی از جنس فولاد تزریق میشود. پلاستیک تزریق شده به درون قالب پس از سرد شدن، مطابق با شکل حفره قالب منحمد میشود و در نتیجه، قطعه مورد نظر ساخته میشود. بسیاری از قطعات پلاستیکی که در زندگی روزمره با آنها سر و کار داریم مانند لوازم خانگی، قطعات خودرو، تجهیزات پزشکی و لوازم برقی به روش تزریق پلاستیک تولید میشوند.
فرآیند تزریق پلاستیک به دلیل قابلیت تولید انبوه قطعات با کیفیت بالا و در طرح های پیچیده، به شکل گستردهای در صنایع مختلف استفاده میشود. این روش یکی از اقتصادیترین و سادهترین روشهای ساخت و تولید قطعات پلاستیکیِ پر تیراژ به شمار میرود و در اغلب مواقع، قطعات تولید شده نیازی به هیچگونه عملیات ثانویه مانند رنگآمیزی و پرداخت کاری ندارند. امروزه تمامی مراحل تولید یک قطعه به روش تزریق پلاستیک، با استفاده از دستگاه تزریق پلاستیک و به صورت تمام اتوماتیک انجام میشود.
فرآیند تزریق پلاستیک از چند مرحله مختلف تشکیل میشود که یکی پس از دیگری و به صورت یک چرخه تکراری انجام میگیرند تا در هر چرخه یا سیکل تولید، قطعات پلاستیکی یکسان و با کیفیتی مشابه تولید شوند. مراحل مختلف این فرآیند با استفاده از دستگاه تزریق پلاستیک و به صورت نیمه اتوماتیک یا تمام اتوماتیک انجام میشوند.
دستگاه تزریق پلاستیک در سادهترین شکل خود دارای یک قیف فلزی است که مواد پلاستیکی را به یک سیلندر فولادی داغ هدایت میکند. در داخل سیلندر، مواد پلاستیکی ذوب میشوند و یک مکانیزم ویژه تشکیل شده از یک ماردون یا مارپیچ و یک شیر یک طرفه، پلاستیک مذاب را به داخل حفره قالب تزریق میکند.
پلاستیک مذاب تحت فشار فوقالعاده زیادی که ممکن است به 200 مگاپاسکال نیز برسد، به داخل حفره قالب تزریق میشود. مواد پلاستیکی به محض ورود به قالب شروع به سرد شدن و انجماد میکنند و پس از گذشت مدت زمانی که میتواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد، شکل قالب را به خود میگیرند. مدت زمان سرد شدن قطعه درون قالب به عواملی مانند ضخامت، شکل هندسی، جنس و دمای تزریق قطعه و همچنین نوع طراحی قالب بستگی دارد. خنکسازی قالب نقش مهمی در نرخ تولید و کیفیت قطعه نهایی دارد و از طریق عبور آب سرد از کانالهای تعبیه شده در داخل قالب مدیریت میشود.
هنگامی که پلاستیک به اندازه کافی سرد و جامد شد، قالب باز میشود و پینها یا صفحات پران قطعات تولید شده را از قالب بیرون میاندازند. سپس قالب بسته میشود تا تمامی مراحل گفته شده دوباره تکرار شوند یا به اصطلاح سیکل تولید دیگری انجام گیرد.
در طول فرآیند تزریق پلاستیک، پارامترها و متغیرهای مختلفی باید به دقت کنترل شوند، از جمله دما، فشار و سرعت تزریق که کنترل بهینه این متغیرها برای تولید پایدار و قطعات با کیفیت ضروری است.